دکتر امیر عباس رحمتی



پرمویی به معنی رشد غیر طبیعی مو به شکل مردانه در ن است، و اگر چه علت آن میتواند نژادی یا فامیلی باشد،ولی در حدود ۵۰ درصد موارد موهای زائد وابسته به آندروژن یاهمان هورمون مردانه است. طبق بررسیهای انجام شده، پرمویی بعد از اختلالات تیروئید و دیابت شایعترین بیماری غدد در ن ایرانی است.

پرمویی در ن(هیرسوتیسم) اغلب به علت افزایش تولید آندروژنها (به وسیله تخمدان یا غده فوق کلیه) و یا افزایش اثر آندروژنها ایجاد میشود.

علل با شیوع کمتر بیمار ی شامل: اختلالات غده آدرنال(تومور آدرنال، هیپرپلازی مادرزادی آدرنال از نوع غیرکلاسیک ، کوشینگ یا پر کاری غده فوق کلیه) و اختلالات تخمدان مانند تومورهای تخمدان (خوش خیم و بدخیم) میباشد.

تشخیص علل پرمویی

پرمویی و علت آن بر اساس تاریخچه، معاینه بالینی و استفاده از یافته های پاراکلینیکی میباشد.

سن شروع: سن شروع پرمویی بستگی به علت زمینه ای آن دارد. انواع خوشخیم پرمویی اغلب در حوالی بلوغ ظاهر میشوند که شامل: سندرم تخمدان پلی کیستیک،هیپرپلازی مادرزادی آدرنال،و پرمویی بدون علت است.
پرمویی که بطور اولیه در سنین میان سالی و یا در افراد مسن ظاهر میشود، اغلب علامتی از یک اختلال زمینهای جد ی چون تومور تخمدان یا آدرنال میباشد.

  • شرح حال فامیلی : شرح حال فامیلی مثبت پرمویی اغلب به نفع هیپرپلازی مادرزادی آدرنال است هر چند پرمویی بدون علت و سندرم تخمدان پلی کیستیک هم میتواند فامیلی باشد.
  • شدت پرمویی و سرعت پیشرفت بیماری: شکلهای خوشخیم پرمویی معمولاً در زمان بلوغ شروع و به طور آهسته ظرف چند سالپیشرفت میکند، ولی در پرمویی شدید که سریع پیشرفت کرده و یا علائم مردانگی(ریزش مو در ناحیه تمپورال، پوست چرب و آکنه، افزایش بافت عضلانی در ناحیه کمربند شانه ای، کلیتورومگالی، آتروفی ها، قاعدگی نامنظم و رفتارهای تهاجمی و افزایش تمایل جنسی)وجوددارد احتمال تومورهای مولد آندروژن مطرح میشود.
  • سن شروع آدرنارک(رویش موهای جنسی) و بلوغ: چون رویش مو در ناحیه عانه وابسته به آندروژنهای آدرنال است شرح حال آدرنارک زودرس در بیماری که مبتلا به هیرسوتیسم است ممکن است به نفع تشخیص هیپرپلازی مادرزادی آدرنال باشد. برعکس افزایش آندروژن با منشاء تخمدان همراه با آدرنارک(رویش موی جنسی) طبیعی، تاخیر بلوغ و یا قاعدگی نامنظم است.
  • سیستمهای امتیازدهی مختلفی برای تقسیم بندی پرمویی وجود دارد، ولی متداولترین روشی که به کار میرود مقیاس فریمن- گالوی است. که میزان رشد مو را در نواحی حساس به آندروژن (بالا ی لب، چانه، قفسه سینه، قسمت فوقانی بازو، ساعد، قسمت فوقا نی پشت، قسمت تحتانی پشت و قسمتهای فوقانی و تحتانی شکم میباشد. نی که با این سیستم امتیاز ۸ یا بالاتر داشته باشند مبتلا به هیرسوتیسم محسوب میشوند. در نی که پرمویی متوسط تا شدید دارندامتیاز بالای۱۵بایستی به سایر علائم افزایش آندروژن نیز توجه نمود. معاینه بالینی باید شامل اندازه گیری قد و وزن و اندازه گیری نمایه توده بدنی(BMI) باشد. نمایه توده بدنی بیش از ۳۰ قویاً با پرمویی رابطه دارد. اندازه گیری فشارخون برای ارزیابی آدرنال به عنوان یک علت دربیماری کوشینگ کمک کننده است.
  • معاینه پوست از نظر وجود آکانتوزیس نیگریکانس. در ن چاق مبتلا به هیرسوتیسم که نشانه مقاومت به انسولین است ضروریست . چاقی تنه ای، صورت شبیه به ماه،برآمدگی پشت،استریا ارغوانی یا ضعف عضلات پروکسیمال سندرم کوشینگ را مطرح میکنند.
  • معاینه شکم و لگن ضروری است چون بیش از ۵۰ درصد تومورهای تخمدان و آدرنال قابل لمس هستند. نکته مهم در معاینه فیزیکی افتراق پرمویی از هیپرتریکوزیس(افزایش رشد موهای کرکی) است چون این اختلال وابسته به آندروژن نبوده و به علت اختلالات متابولیک(پورفیری، پرکاری تیروئیدی، بی اشتهایی عصبی ) مصرف برخی از داروها (فنی توئین، دیازوکسید، مینوکسید یل،گلوکوکورتیکوئیدها، پنسیلامین، اینترفرون) و یا مادرزادی میباشد.

الگوریتم تشخیصی

اگر پرمویی خفیف است ( امتیاز بین۸تا۱۵) و با قاعدگی منظم همراه بوده و هیچگونه علامتی که مطرح کننده علل ثانویه باشد نیز وجود ندار دبررسی آزمایشگاهی لازم نیست، زیرا اغلب این افراد پرمویی بدون علت دارند. در پرمویی متوسط تا شدید ( امتیاز بالای( ۱۵ یا همراه با علائم جانبی که مطرح کننده علل ثانویه است اندازه گیری آندروژ ن ها ضروری است.

  • تستوسترون

مهمترین بررسی آزمایشگاهی اندازه گیری تستوسترون سرم است، که اگر میزان آن طبیعی باشد تستوسترون آزاد را باید اندازه گیری کرد. میزانهای خیلی بالای تستوسترون (بیش از ۲۰۰ نانوگرم بر دسی لیتر) احتمال تومور را مطرح میکند، که در ا ین صورت بایستی سونوگرافی، سیتی اسکن یا ام.آر.آیاز تخمدان یا آدرنال انجام گیرد.

  • DHEA-S چون در ن تستوسترون هم منشا تخمدان و هم آدرنال دارد افزایش تستوسترون به تنهایی منشا آندروژن اضافی را مشخص نمیکند. اگر میزان تستوسترون وDHEA-S هر دو بالا باشد منشا آدرنال مطرح ولی اگر فقط تستوسترون بالا باشد منشا تخمدان مطرح میشود. در صورتی که میزان DHEA-Sبیش از ۷۰۰ میکروگرم بر دسی لیتر باشد تومور آدرنال بایستی در نظر گرفته شود.
  • سایر آزمایشات : آزمایشاتی چون تست تحریکACTH برای تشخیص نوع غیرکلاسیک هیپرپلازی مادرزادی آدرنال، تست سرکوب دگزامتازون برای تشخیص پرمویی وابسته بهACTH،اندازه گیریLH و FSH(در ن دچار سندرم تخمدان پلی کیستیک نسبت LH به FSHافزایش یافته است)، اندازه گیری پرولاکتین در نی که پرمویی و قطع قاعدگی با علت نامشخص دارند و غربالگری دیابت در نی که سندرم تخمدان پلی کیستیک، چاقی یا آکانتوزیس نیگریکانس دارند،ممکن است لازم باشد.

درمان پرمویی یا هیرسوتیسم

درمان پرمویی و از بین بردن موهای زاید در ن بستگی به علت زمینه ای دارد. بایستی به بیمار اطمینان داد که حالت نگی خود را از دست نداده است. روشهای درمانی توام زیبایی و هورمونی باعث کنترل پرمویی و از بین بردن موهای زائد در اغلب بیماران میشود.

درمان زیبایی

تراشیدن یا از بین بردن موهای زائد بدن به شیوه شیمیایی: بی رنگ کردن، تراشیدن مو و استفاده از مواد موبر در بسیاری از بیمارن مؤثر است، ولی اغلب تحریک پوستی ایجاد کرده و برای پرمویی(هیرسوتیسم) شدید مناسب نیستند. استفاده از کرمهایی مانند وانیکا و.روشهایی نظیر لیزر موهای زائد و الکترولیز در حال حاضر در دست بررسی میباشند.

وقتی که نوبت به از بین بردن موهای زائد ناحیه تناسلی می‌رسد، هر چه نتایج آن پوستی صاف‌تر و اثرات پایدارتری باشد، احساس بهتری خواهیم داشت. صاف و تمیز بودن این منطقه حتی در هنگام حمام کردن یا پوشیدن لباس زیر اهمیت بیشتری می‌یابد.

اگر چه تا کنون استفاده از تیغ برای اصلاح منطقه تناسلی رایج بوده است، اما امروزه استاندارد بهداشت و رفع موهای زاید بسیار بالاتر رفته و تنها لیزر می‌تواند آن را برآورده سازد. با استفاده از لیزر بیکینی می‌توان در طی سه تا شش جلسه درمان از بین بردن موهای زائد با لیزر ، موهای زائد تناسلی را به طور دائمی کاهش داد.

درمان هورمونی

روشهای درمانی هورمونی با مکانیسم کاهش تولید یا اثر آندروژن در کنترل پرمویی و رفع موهای زائد مؤثر هستند ولی به علت طولانی بودن دوره رشد مو،- ماکزیمم اثرات این دارو۶تا۱۲ماه بعد از درمان ظاهر میشود.

  • داروهای ضد حاملگی خوراکی

این ترکیبات باعث کاهش تستوسترون پلاسما خصوصاً تستوسترون آزاد از طریق مهار ترشح LHو افزایش سطح SHBGمی شونداین دسته داروها برای از بین بردن موهای زائد در ن جوان مبتلا به پرمویی که خواهان باردار شدن نیستند انتخاب اول است و نیز به منظم شدن سیکل قاعدگی در نی که قاعدگی نامنظم یا قطع قاعدگی دارند کمک میکنند. از این ترکیبات در نی که سابقه میگرن، بیماریهای ترومبوآمبولیک، سرطان رحم یا دارند نباید استفاده کرد. مصرف داروهای ضد حاملگی خوراکی باعث کنترل پرمویی و رفع موهای زائد با علل مختلف در بیش از۵۰درصد بیماران میشود ولی معمولااستفاده از روشهای زیبایی هم لازم است.

  • ضد آندروژنها

این دسته از داروها باعث کاهش تولید آندروژن یا مهار اثر آندروژن در فولیکولهای مو میشوند و در درمان افزایش آندروژن خون با علل متفاوت ونیز در درمان پرمویی و رفع موهای زائد بدون علت مؤثر هستند. در نی که از نظر جنسی فعال هستند و از ضد آندروژنها استفاده میکنند، مصرف هم زمان داروهای ضدبارداری حاوی استروژن و پروژسترو ن در حال حاضر در کشور ما متداولترین درمان استفاده از داروهای ضد حاملگی خوراکی یا سیپروترون کامپاند،همراه با اسپیرونولاکتون در اغلب بیماران میباشد.

سایر درمانها

گلوکوکورتیکوئیدها(کورتون ها)

دگزامتازون یا پردنیزون در موقع خواب باعث بهبود پرمویی و رفع موهای زائد در بیماران دچار نوع غیر کلاسیک هیپرپلازی مادرزادی آدرنال میشود، ولی اثرات آن در سایر علل پرمویی روشن نیست و میتواند با مختصر افزایش دوز باعث ایجاد عوارض جانبی جدی شود.

آگونیستهای هورمونهای آزاد کننده گونادوتروپین

این داروها باعث کاهش تولید آندروژنها از تخمدان میشوند و مکانیسم اثر آن مهار ترشح LH و FSHاست و در ن مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک که تولید آندروژن زیادی دارند مؤثر است و از این ترکیبات میتوان به جای داروهای ضد بارداری خوراکی استفاده کر د ولی لازم است برای جلوگیری ازکمبود استروژن و پوکی استخوان همراه با ترکیبات استروژن و پروژسترون مصرف شوند و مهمترین مسئله در مصرف این ترکیبات گران بودن آن است.

  • حساس کننده به انسولین

مصرف متفورمین و رزیگلیتازون در ن مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک باعث کاهش مقاومت به انسولین و کاهش میزان آندروژن شده و ممکن است در کاهش شدت پرمویی مؤثر باشند.

  • سیبوترامین

کاهش وزن با مصرف داروهای ضد اشتها ممکن است باعث کاهش شدت پرمویی، رفع موهای زائد و سطح آندروژن در ن مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک شود.


پرمویی به معنی رشد غیر طبیعی مو به شکل مردانه در ن است، و اگر چه علت آن میتواند نژادی یا فامیلی باشد،ولی در حدود ۵۰ درصد موارد موهای زائد وابسته به آندروژن یاهمان هورمون مردانه است. طبق بررسیهای انجام شده، پرمویی بعد از اختلالات تیروئید و دیابت شایعترین بیماری غدد در ن ایرانی است.

پرمویی در ن(هیرسوتیسم) اغلب به علت افزایش تولید آندروژنها (به وسیله تخمدان یا غده فوق کلیه) و یا افزایش اثر آندروژنها ایجاد میشود.

علل با شیوع کمتر بیمار ی شامل: اختلالات غده آدرنال(تومور آدرنال، هیپرپلازی مادرزادی آدرنال از نوع غیرکلاسیک ، کوشینگ یا پر کاری غده فوق کلیه) و اختلالات تخمدان مانند تومورهای تخمدان (خوش خیم و بدخیم) میباشد.

تشخیص علل پرمویی

پرمویی و علت آن بر اساس تاریخچه، معاینه بالینی و استفاده از یافته های پاراکلینیکی میباشد.

سن شروع: سن شروع پرمویی بستگی به علت زمینه ای آن دارد. انواع خوشخیم پرمویی اغلب در حوالی بلوغ ظاهر میشوند که شامل: سندرم تخمدان پلی کیستیک،هیپرپلازی مادرزادی آدرنال،و پرمویی بدون علت است.
پرمویی که بطور اولیه در سنین میان سالی و یا در افراد مسن ظاهر میشود، اغلب علامتی از یک اختلال زمینهای جد ی چون تومور تخمدان یا آدرنال میباشد.

  • شرح حال فامیلی : شرح حال فامیلی مثبت پرمویی اغلب به نفع هیپرپلازی مادرزادی آدرنال است هر چند پرمویی بدون علت و سندرم تخمدان پلی کیستیک هم میتواند فامیلی باشد.
  • شدت پرمویی و سرعت پیشرفت بیماری: شکلهای خوشخیم پرمویی معمولاً در زمان بلوغ شروع و به طور آهسته ظرف چند سالپیشرفت میکند، ولی در پرمویی شدید که سریع پیشرفت کرده و یا علائم مردانگی(ریزش مو در ناحیه تمپورال، پوست چرب و آکنه، افزایش بافت عضلانی در ناحیه کمربند شانه ای، کلیتورومگالی، آتروفی ها، قاعدگی نامنظم و رفتارهای تهاجمی و افزایش تمایل جنسی)وجوددارد احتمال تومورهای مولد آندروژن مطرح میشود.
  • سن شروع آدرنارک(رویش موهای جنسی) و بلوغ: چون رویش مو در ناحیه عانه وابسته به آندروژنهای آدرنال است شرح حال آدرنارک زودرس در بیماری که مبتلا به هیرسوتیسم است ممکن است به نفع تشخیص هیپرپلازی مادرزادی آدرنال باشد. برعکس افزایش آندروژن با منشاء تخمدان همراه با آدرنارک(رویش موی جنسی) طبیعی، تاخیر بلوغ و یا قاعدگی نامنظم است.
  • سیستمهای امتیازدهی مختلفی برای تقسیم بندی پرمویی وجود دارد، ولی متداولترین روشی که به کار میرود مقیاس فریمن- گالوی است. که میزان رشد مو را در نواحی حساس به آندروژن (بالا ی لب، چانه، قفسه سینه، قسمت فوقانی بازو، ساعد، قسمت فوقا نی پشت، قسمت تحتانی پشت و قسمتهای فوقانی و تحتانی شکم میباشد. نی که با این سیستم امتیاز ۸ یا بالاتر داشته باشند مبتلا به هیرسوتیسم محسوب میشوند. در نی که پرمویی متوسط تا شدید دارندامتیاز بالای۱۵بایستی به سایر علائم افزایش آندروژن نیز توجه نمود. معاینه بالینی باید شامل اندازه گیری قد و وزن و اندازه گیری نمایه توده بدنی(BMI) باشد. نمایه توده بدنی بیش از ۳۰ قویاً با پرمویی رابطه دارد. اندازه گیری فشارخون برای ارزیابی آدرنال به عنوان یک علت دربیماری کوشینگ کمک کننده است.
  • معاینه پوست از نظر وجود آکانتوزیس نیگریکانس. در ن چاق مبتلا به هیرسوتیسم که نشانه مقاومت به انسولین است ضروریست . چاقی تنه ای، صورت شبیه به ماه،برآمدگی پشت،استریا ارغوانی یا ضعف عضلات پروکسیمال سندرم کوشینگ را مطرح میکنند.
  • معاینه شکم و لگن ضروری است چون بیش از ۵۰ درصد تومورهای تخمدان و آدرنال قابل لمس هستند. نکته مهم در معاینه فیزیکی افتراق پرمویی از هیپرتریکوزیس(افزایش رشد موهای کرکی) است چون این اختلال وابسته به آندروژن نبوده و به علت اختلالات متابولیک(پورفیری، پرکاری تیروئیدی، بی اشتهایی عصبی ) مصرف برخی از داروها (فنی توئین، دیازوکسید، مینوکسید یل،گلوکوکورتیکوئیدها، پنسیلامین، اینترفرون) و یا مادرزادی میباشد.

الگوریتم تشخیصی

اگر پرمویی خفیف است ( امتیاز بین۸تا۱۵) و با قاعدگی منظم همراه بوده و هیچگونه علامتی که مطرح کننده علل ثانویه باشد نیز وجود ندار دبررسی آزمایشگاهی لازم نیست، زیرا اغلب این افراد پرمویی بدون علت دارند. در پرمویی متوسط تا شدید ( امتیاز بالای( ۱۵ یا همراه با علائم جانبی که مطرح کننده علل ثانویه است اندازه گیری آندروژ ن ها ضروری است.

  • تستوسترون

مهمترین بررسی آزمایشگاهی اندازه گیری تستوسترون سرم است، که اگر میزان آن طبیعی باشد تستوسترون آزاد را باید اندازه گیری کرد. میزانهای خیلی بالای تستوسترون (بیش از ۲۰۰ نانوگرم بر دسی لیتر) احتمال تومور را مطرح میکند، که در ا ین صورت بایستی سونوگرافی، سیتی اسکن یا ام.آر.آیاز تخمدان یا آدرنال انجام گیرد.

  • DHEA-S چون در ن تستوسترون هم منشا تخمدان و هم آدرنال دارد افزایش تستوسترون به تنهایی منشا آندروژن اضافی را مشخص نمیکند. اگر میزان تستوسترون وDHEA-S هر دو بالا باشد منشا آدرنال مطرح ولی اگر فقط تستوسترون بالا باشد منشا تخمدان مطرح میشود. در صورتی که میزان DHEA-Sبیش از ۷۰۰ میکروگرم بر دسی لیتر باشد تومور آدرنال بایستی در نظر گرفته شود.
  • سایر آزمایشات : آزمایشاتی چون تست تحریکACTH برای تشخیص نوع غیرکلاسیک هیپرپلازی مادرزادی آدرنال، تست سرکوب دگزامتازون برای تشخیص پرمویی وابسته بهACTH،اندازه گیریLH و FSH(در ن دچار سندرم تخمدان پلی کیستیک نسبت LH به FSHافزایش یافته است)، اندازه گیری پرولاکتین در نی که پرمویی و قطع قاعدگی با علت نامشخص دارند و غربالگری دیابت در نی که سندرم تخمدان پلی کیستیک، چاقی یا آکانتوزیس نیگریکانس دارند،ممکن است لازم باشد.

درمان پرمویی یا هیرسوتیسم

درمان پرمویی و از بین بردن موهای زاید در ن بستگی به علت زمینه ای دارد. بایستی به بیمار اطمینان داد که حالت نگی خود را از دست نداده است. روشهای درمانی توام زیبایی و هورمونی باعث کنترل پرمویی و از بین بردن موهای زائد در اغلب بیماران میشود.

درمان زیبایی

تراشیدن یا از بین بردن موهای زائد بدن به شیوه شیمیایی: بی رنگ کردن، تراشیدن مو و استفاده از مواد موبر در بسیاری از بیمارن مؤثر است، ولی اغلب تحریک پوستی ایجاد کرده و برای پرمویی(هیرسوتیسم) شدید مناسب نیستند. استفاده از کرمهایی مانند وانیکا و.روشهایی نظیر لیزر موهای زائد و الکترولیز در حال حاضر در دست بررسی میباشند.

وقتی که نوبت به از بین بردن موهای زائد ناحیه تناسلی می‌رسد، هر چه نتایج آن پوستی صاف‌تر و اثرات پایدارتری باشد، احساس بهتری خواهیم داشت. صاف و تمیز بودن این منطقه حتی در هنگام حمام کردن یا پوشیدن لباس زیر اهمیت بیشتری می‌یابد.

اگر چه تا کنون استفاده از تیغ برای اصلاح منطقه تناسلی رایج بوده است، اما امروزه استاندارد بهداشت و رفع موهای زاید بسیار بالاتر رفته و تنها لیزر می‌تواند آن را برآورده سازد. با استفاده از لیزر بیکینی می‌توان در طی سه تا شش جلسه درمان از بین بردن موهای زائد با لیزر ، موهای زائد تناسلی را به طور دائمی کاهش داد.

درمان هورمونی

روشهای درمانی هورمونی با مکانیسم کاهش تولید یا اثر آندروژن در کنترل پرمویی و رفع موهای زائد مؤثر هستند ولی به علت طولانی بودن دوره رشد مو،- ماکزیمم اثرات این دارو۶تا۱۲ماه بعد از درمان ظاهر میشود.

  • داروهای ضد حاملگی خوراکی

این ترکیبات باعث کاهش تستوسترون پلاسما خصوصاً تستوسترون آزاد از طریق مهار ترشح LHو افزایش سطح SHBGمی شونداین دسته داروها برای از بین بردن موهای زائد در ن جوان مبتلا به پرمویی که خواهان باردار شدن نیستند انتخاب اول است و نیز به منظم شدن سیکل قاعدگی در نی که قاعدگی نامنظم یا قطع قاعدگی دارند کمک میکنند. از این ترکیبات در نی که سابقه میگرن، بیماریهای ترومبوآمبولیک، سرطان رحم یا دارند نباید استفاده کرد. مصرف داروهای ضد حاملگی خوراکی باعث کنترل پرمویی و رفع موهای زائد با علل مختلف در بیش از۵۰درصد بیماران میشود ولی معمولااستفاده از روشهای زیبایی هم لازم است.

  • ضد آندروژنها

این دسته از داروها باعث کاهش تولید آندروژن یا مهار اثر آندروژن در فولیکولهای مو میشوند و در درمان افزایش آندروژن خون با علل متفاوت ونیز در درمان پرمویی و رفع موهای زائد بدون علت مؤثر هستند. در نی که از نظر جنسی فعال هستند و از ضد آندروژنها استفاده میکنند، مصرف هم زمان داروهای ضدبارداری حاوی استروژن و پروژسترو ن در حال حاضر در کشور ما متداولترین درمان استفاده از داروهای ضد حاملگی خوراکی یا سیپروترون کامپاند،همراه با اسپیرونولاکتون در اغلب بیماران میباشد.

سایر درمانها

گلوکوکورتیکوئیدها(کورتون ها)

دگزامتازون یا پردنیزون در موقع خواب باعث بهبود پرمویی و رفع موهای زائد در بیماران دچار نوع غیر کلاسیک هیپرپلازی مادرزادی آدرنال میشود، ولی اثرات آن در سایر علل پرمویی روشن نیست و میتواند با مختصر افزایش دوز باعث ایجاد عوارض جانبی جدی شود.

آگونیستهای هورمونهای آزاد کننده گونادوتروپین

این داروها باعث کاهش تولید آندروژنها از تخمدان میشوند و مکانیسم اثر آن مهار ترشح LH و FSHاست و در ن مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک که تولید آندروژن زیادی دارند مؤثر است و از این ترکیبات میتوان به جای داروهای ضد بارداری خوراکی استفاده کر د ولی لازم است برای جلوگیری ازکمبود استروژن و پوکی استخوان همراه با ترکیبات استروژن و پروژسترون مصرف شوند و مهمترین مسئله در مصرف این ترکیبات گران بودن آن است.

  • حساس کننده به انسولین

مصرف متفورمین و رزیگلیتازون در ن مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک باعث کاهش مقاومت به انسولین و کاهش میزان آندروژن شده و ممکن است در کاهش شدت پرمویی مؤثر باشند.

  • سیبوترامین

کاهش وزن با مصرف داروهای ضد اشتها ممکن است باعث کاهش شدت پرمویی، رفع موهای زائد و سطح آندروژن در ن مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک شود.




آدرس :زاهدان - خیابان مصطفی خمینی روبروی ساختمان دی-


 تلفن مطب:054265879

 تلفن مطب:05424587

 موبایل :09305641335

 موبایل:09308754458



 



غدهٔ زیرمغزی یا هیپوفیز یک غدهٔ درون‌ریز و احتمالا مهمترین غده درون‌ریز بدن است.

غده زیرمغزی غدۀ درون‏ریز گرد کوچکی است که در زیر مغز قرار دارد و در تمام مهره‌داران جمجمه‌دار به کف بطن سوم مغز متصل است.

اکثر اختلالات غده هیپوفیز از تولید بسیار زیاد یاد بسیار کم هورمون های آن ناشى مى‌شود. چند نمونه از این اختلالات عبارتند از:

۱- غده هیپوفیز و کوتولگى

کوتولگى هنگامى بروز مى‌کند که غده هیپوفیز قادر به تولید کافى هورمون رشد در دوران کودکى نباشد. این مسئله باعث تأخیر در رشد یا کوتولگى مى‌شود. تکامل جنسى نیز معمولا به تاخیر مى‌افتد.

این اختلال نسبتاً نادر است و سوءتغذیه و بیمارى‌هاى مادرزادى قلبی از علل شایع‌تر توقف رشد هستند.

اگر کودک شما از میزان رشد پیش‌بینى شده در جدول راهنماى رشد برخوردار نباشد، پزشک علاوه بر بررسى علل شایع‌تر، میزان هورمون رشد خون کودک را اندازه‌گیرى خواهد کرد.

در صورت کشف زودرس  کوتولگى هیپوفیزى، می توان آن را با تزریق هورمون رشد درمان کرد.

۲- غده هیپوفیز و غول پیکرى

غول پیکرى هنگامى بروز مى‌کند که هیپوفیز در دوران کودکى مقدار بسیار زیادى هورمون رشد ترشح کند. در نتیجه تمامی قسمت‌هاى بدن براى رشد، بیش از حد تحریک مى‌شوند.

علت شایع تولید بیش از حد هورمون رشد، غده هیپوفیز است که باعث رشد و تکامل بسیار زیاد و سریع کودک و نوجوان مى‌شود. در اینجا نیز ممکن است تکامل جنسى به تأخیر بیفتد.

تومور غده هیپوفیز معمولا با پرتودرمانى براى مهار بازده هورمونی، معالجه مى‌شوند.

آکرومگالی یا رشد بیش از حد بدن

۳- غده هیپوفیز و درشت انتهایى (آکرومگالى)

درشت انتهایى هنگامى بروز مى‌کند که تولید بیش از حد هورمون رشد بعد از دوران بلوغ ظاهر گردد. طول قدی از این عارضه متأثر نمى‌شود، زیرا رشد عمودى در پایان نوجوانى متوقف مى‌شود.

در عوض شایع‌ترین نشانه‌های آکرومگالی، بزرگى دست و پا، موى اضافى بدن و رشد بیش از حد فک و سایر قسمت‌هاى صورت است.

خستگی، عرق ریزی زیاد، التهاب مفصلی، و خشکى عمومى مفاصل نیز شایع هستند.

در اینجا نیز علت شایع تولید هورمون رشد اضافی، تومور هیپوفیز است که با برداشتن از طریق جراحى یا پرتو درمانى معالجه مى‌شود.

۴- غده هیپوفیز و دیابت بى‌مزه

دیابت بى‌مزه هنگامى بروز مى‌کند که هیپوفیز مقدار بسیار کمى هورمون آنتى‌دیورتیک تولید نماید. علت این عارضه اغلب صدمات مغزى است.

هورمون آنتى‌دیورتیک روى کلیه‌ها تأثیر کرده و آب بدن را حفظ مى‌کند.

اگر تولید این هورمون خیلى ناچیز باشد، کلیه‌ها قادر به باز جذب آب نخواهند بود و در نتیجه تولید ادرار زیاد خواهد شد. این مسئله به‌نوبه‌ی خود ایجاد عطش سیرى‌ناپذیر خواهد کرد.

درمان شامل داروهاى خوراکى و بوییدنى (از راه بینی) است که تولید ادرار را مهار مى‌کنند.

هنگامى که دیابت بى‌مزه در اثر تومور هیپوفیز ایجاد مى‌شود، برداشتن تومور از طریق جراحى اغلب مۆثر است.

یکی دیگر از اختلالات غده هیپوفیز،افزایش پرولاکتین است. پرولاکتین بالا باعث اختلال در سیگنال‌های هورمون تولید ‌مثلی شده که منجر به کاهش این هورمون (تستوسترون در مردان و استروژن در ن) و بعلاوه شیردهی ناخواسته می‌شود.



آدرس :زاهدان - خیابان مصطفی خمینی روبروی ساختمان دی-


 تلفن مطب:054265879

 تلفن مطب:05424587

 موبایل :09305641335

 موبایل:09308754458



 



به‌دلیل بالا بودن آمار ازدواج‌های فامیلی بیماری‌های متابولیک ارثی به‌عنوان بیماری‌های بومی کشورمان شناخته می‌شوند. ضایعات شدید مغزی، عقب‌ماندگی ذهنی، فلج‌های عضلانی، مشکلات کبدی، سنگ‌های ادراری، نارسائی‌های چشمی‌ مانند آب‌مروارید و آب‌سیاه و بیماری‌های قلبی از عوارضی هستند که برای کودکان مبتلا به این مشکل پدید خواهد آمد. در حال حاضر با پیشرفت امکانات و انجام تست‌های جدید غربال‌گری در بدو تولد می‌توان به وجود بیماری‌های متابولیک ارثی پی برد و در صورت تشخیص صحیح و به‌موقع این بیماری‌ها در داخل کشور قابل درمان خواهند بود. تأخیر در تشخیص و درمان خطرناک است و به ازای هر ماه تأخیر در تشخیص و درمان در بیماری‌های متابولیک ارثی، ظرفیت ضریب هوشی کودک ۵/۴ واحد کاهش می‌یابد. اگر در یک‌سال اولیه تولد، بیماری کودک شناخته نشده و درمان آغاز نشود، حدود ۵۰ درصد ظرفیت ضریب هوشی کودک کاهش یافته و درمان وی در آینده با مشکلات بیشتری روبه‌رو خواهد شد.

باانجام تست‌های بیوشیمیایی و فناوری جدیدی به نام تست‌های غربالگری و استفاده‌از روش‌های نوین درمانی در کشور، این بیماری‌های متابولیک ارثی که اغلب نتیجه ازدواج‌های فامیلی است، قابل تشخیص و درمان هستند.
این بیماری‌ها همگی ارثی بوده و ناشی از وجود یک ژن معیوب هستند که از طرف پدر ومادر به ارث می‌رسد.

در این بیماری سوخت رسانی مواد غذایی در بدن برای تولیدانرژی لازم جهت مغز و اعضای حیاتی بدن، مختل می‌شود و دستور پروتئین‌سازی معیوب را صادر می‌کند.

دراین حال تبدیل مواد شیمیایی در بدن دچار اختلال می‌شود و باعث تولید مواد سمی در بدن می‌گردد که صدمات مختلفی به اعضای بدن از جمله مغز وارد می‌کند.

علائم بیماری‌های متابولیک ارثی

باید توجه داشت که نوزادان مبتلا به بیماری متابولیک معمولا در بدو تولد نرمال هستند.به هرحال علائم ونشانه ها شامل خواب آلودگی -بی اشتهائی،تشنج و استفراغ ممکن است حتی چند ساعت بعد از تولد ظاهر شود ولی معمولاً اواخر هفته اول که نوزاد به مقدار کافی شیر خورده است ظاهر میشود این مسئله یعنی نرمال بودن موقع تولد این بیماران را از بیماریهای دیگر ژنتیکی و بیماریهای پری ناتال که از همان زمان تولد علامت دار هستند متمایز می سازد .استفراغ ممکن است شدید بوده وبا استنوزهیپرتروفیک پیلور اشتباه شود .در معاینه فیزیکی نیز علائم غیر اختصاصی ولی بیشتر مربوط به گرفتاری سیستم اعصاب مرکزی است.به هر حال بزرگی کبد یافته شایعی می باشد ونیز گاهی بوی خاصی از مریض به مشام میرسد که میتواند به تشخیص بیمار ی کمک کند.به طوری که پزشک اطفال ونوزاد باید مریض خود ونیز ترشحات او را ببویید.
علائم بیماریهای متابولیکی در دوران بچگی نیز غیر اخصاصی بوده وشایع ترین آنها علائم مربوط به سیستم اعصاب مرکزی می باشد مانند عقب ماندگی ذهنی ،اختلال موتور وتشنج، بیماریهای متابولیک ارثی در هر بچه ای که یک یا چند علامت زیر را دارد باید مطرح شود:
۱-عقب ماندگی ذهنی ،تاًخیر تکاملی ،اختلال حرکتی  یا تشنج که توضیح دار نباشند .
۲-بوی خاص بدن بخصوص در بیمایهای حاد
۳-حملات دوره ای استفراغ بدون علت بخصوص اگر در حین آنها بجای آلکا لوز متابولیک ،اسیدوز متابولیک پیدا شود ومنجر به کاهش هوشیاری گردد .
۴-بزرگی کبد
۵-سنگهای ادراری



آدرس :زاهدان - خیابان مصطفی خمینی روبروی ساختمان دی-


 تلفن مطب:054265879

 تلفن مطب:05424587

 موبایل :09305641335

 موبایل:09308754458



 



حاملگی تاثیرات عمده ای بر تنظیم عملکرد تیروئید ن سالم و مبتلا به اختلالات تیروئید دارد. این اثرات باید به خوبی شناخته، بدرستی ارزیابی و تفسیر و بطور صحیح اداره شوند.

در نی که در مناطقی با کمبود ید زندگی می کنند، اغلب هیپوتیروکسینمی و تمایل به تشکیل گواتر در زمان حاملگی اتفاق می افتد. اختلالات بارز کلینیکی در عملکرد غده تیروئید احتمالاً شایع تر بوده و در ۲ تا ۳ درصد حاملگی ها اتفاق افتاده اما موارد تحت بالینی اغلب بدون تشخیص باقی می ماند.

عملکرد غده تیروئید در حاملگی

تغییرات عملکرد تیروئید در بارداری بعلت کمبود ید، پرکاری یا کم کاری تیروئید پی آمدهای مهمی بر جنین /نوزاد خواهد داشت .

حاملگی باعث افزایش سرعت متابولیسم پایه، جریان خون، ضربان قلب و بازده قلب گردیده و بسیاری از علائم از جمله احساس خستگی و عدم تحمل به گرما، احتمال وجود پرکاری تیروئید را تداعی می کند. از دیگر تغییرات متابولیک و تسریع متابولیسم تیروکسین ناشی از hCG زمان حاملگی، تحریک غده تیروئید توسط افزایش آنزیم های دآیودیناز جفتی است بطوریکه در خانم های باردار مبتلا به کم کاری تیروئید میزان نیاز به هورمون تیروکسین اگزوژن تا ۵۰ درصد افزایش پیدا می کند.

علل عمده تیروتوکسیکوز در زمان حاملگی بیماری گریوز و پرکاری گذرای زما ن می باشد. سیر طبیعی بیماری گریوز (Gestational transient hyperthyroidism) حاملگی در زمان حاملگی تمایل به تشدید بیماری در سه ماه اول، بهبودی تدریجی آن در طی سه ماه دوم و سوم و مجدداً تشدید بیماری بعد از زایمان است . پرکاری تیروئید نوزاد و جنین مادری از جفت ایجاد شود . TSH می تواند در اثر عبور آنتی بادی های تحریکی گیرنده تشخیص پرکاری تیروئید جنین می تواند ، تسریع رشد استخوانی و تاخیر رشد داخل رحمی جنین حاصل شود .

درمان پرکاری تیروئید در دوران بارداری نتیجه بخش است ولی باید با دقت وآگاهی و تبحر کافی انجام شود.

عوارض کم کاری و پرکاری تیرویید در بارداری

  • زایمان زودرس
  • سقط خود بخود
  • مرگ داخل رحمی جنین
  • تولد نوزاد نارس
  • تولد نوزاد با وزن کم
  • نارسایی قلبی در مادر
  • پره اکلامپسی (فشارخون بارداری و مسمومیت بارداری)
  • بروز بیماری تیروئید در جنین و نوزاد
  • بیماری قلبی در جنین و نوزاد
  • جدا شدن زودرس جفت
  • زجر جنین
  • افزایش میزان سزارین
  • بروز اختلالات شناختی و عصبی در جنین
  • خونریزی پس از زایمان

درمان بموقع و مناسب بیماریهای تیروئیدی در دوران بارداری، از بروز کلیه عوارض پیشگیری می نماید. با انجام غربال گری بیماری کم کاری مادرزادی تیروئید در روزهای ۳-۵ تولد، از عقب ماندگی ذهنی ناشی از این بیماری پیشگیری نمایید.

منبع: بیتوته           پزشکی بالینی


غدد فوق کلیوی یا غده های آدرنال (Adrenal) یک جفت غده درون‌ریز هستند که هر کدام بر روی کلیه‌ها قرار دارند و وزن هر غده حدود ۵ گرم است. غدد فوق کلیوی دارای دو بخش قشری و مرکزی می باشند. بخش مرکزی غده فوق کلیوی، هورمون هایی مانند آدرنالین و نورآدرنالین را به جریان خون ترشح می کند. هر غده از دو بخش قشر (Cortex) و مغز یا مدولا (Medulla) تشکیل شده است که هرکدام از این دو بخش هورمون‌های جداگانه‌ای ترشح می کند. قسمت قشری در افراد بالغ از سه لایه تشکیل یافته است. لایه گلومرولوزا که وظیفه ساختن هورمونهای مینراکورتیکوئید را دارد و لایه‌های فاسیکولاتا و رتیکولاریس که هورمونهای گلوکورتیکوئید و آندروژنها را می‌سازند. وجود قسمت قشری برای جاندار حیاتی است. سرطان غده فوق کلیوی جز سرطان های نادر می باشد و خوشبختانه شایع نمی باشد. سرطان غدد فوق کلیوی هم مانند بسیاری از سرطان های دیگر اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، قابل درمان می باشد.

بخش قشری غده آدرنال

اهمیت قشر غده آدرنال از مغز یا مدولای آن بیشتر است، بطوریکه برداشتن این بخش موجب مرگ می‌شود در حالیکه تخریب و یا برداشتن بخش مدولا فقط اختلالاتی را ایجاد می نماید. قشر غده آدرنال هورمون‌هایی با عنوان کورتیکواستروئید را تولید می‌کند. قشر آدرنال به ترتیب از خارج به داخل از سه لایه تشکیل شده است که عبارتند از:

۱- بخش گلومرولا که نسبتاً نازک بوده و ترشح مینرالوکورتیکوئیدها مانند آلدوسترون را بر عهده دارند که در متابولیسم الکترولیتها بویژه سدیم و پتاسیم نقش دارند.

۲- بخش فاسیکولا که ضخامت بیشتری دارد و ترشح گلوکوکورتیکوئیدها مانند کورتیزول و کورتیترون را بر عهده دارد که بر متابولیسم مواد قندی اثر گذاشته و قند خون را زیاد می‌کنند. همچنین بر متابولیسم پروتئین‌ها و چربی‌ها نیز نقش دارند.

۳- بخش رتیکولا که در مجاورت قسمت مرکزی غده آدرنال قرار دارد ترشح آندروژن‌ها را بر عهده دارد که فعالیت آنها شبیه هورمون‌های جنسی می‌باشد.

قسمت مغزی غده آدرنال

قسمت مغزی فوق کلیوی ادامه سیستم اعصاب سمپاتیک است زیرا که انتهاهای رشته‌های عصبی قبل از گانگلیونی از منشا اعصاب اسپلانکنیک تا قسمت مغزی فوق کلیوی ادامه یافته و در آنجا سلولهای کرومافین را که سازنده هورمونهای کاتکولامین (دوپامین ، نوراپی نفرین و اپی نفرین) هستند در بر می‌گیرد. قسمت مغزی فوق کلیوی در حقیقت یک نوع گانگلیون محسوب می‌شود با این تفاوت که فاقد آکسونهای سلولهای عصبی است.

بیماریهای ناشی از مشکلات قسمت مغزی غده آدرنال

بیماری فئوکروموسیتوما در اثر پیدایش تومورهایی در قسمت مغزی فوق کلیوی بروز می‌کند. تشخیص زودرس این بیماری آسان نیست و معمولا زمانی بیماری تشخیص داده می‌شود که ترشح زیاد اپی نفرین و نور اپی نفرین به افزایش شدید فشار خون منجر شده باشد. نسبت ترشح نور اپی نفرین به مراتب بیشتر از ترشح اپی نفرین است.

همچنین در مواردی که تومورهای فئوکروموسیتوما در خارج از غدد فوق کلیوی وجود دارند فقط ترشح نوراپی نفرین افزایش یافته است. با توجه به اینکه نوراپی نفرین نقش اصلی را در سطح عروق خونی و فشار خون به عهده دارد. در صورتی که اپی نفرین بیشتر دارای اثرات متابولیسمی است، افزایش شدید فشار خون در بیماری فئوکروموسیتوما توجیه پذیر می‌گردد.

نارسایی غدد فوق کلیه (آدرنال)

مشغله های کاری به علت شیوه زندگی و وم ایجاد تعادل بین کار و مسئولیت های اجتماعی و وظایف منزل می تواند فشار زیادی روی فرد ایجاد کند و غدد معروف به غدد فوق کلیوی که ما را در طول یک زندگی پراسترس همراهی می کند، پس از مدتی دچار فرسودگی می شود.

علایم نارسایی غدد فوق

▪ آلرژی
▪ اضطراب و بدخلقی
▪ آرتروز
▪ میل به غذاهای شور و یا شیرین
▪ افسردگی
▪ گرسنگی مفرط
▪ خستگی مفرط
▪ حساسیت چشم به نور
▪ احساس ناتوانی در کنترل استرس های زندگی
▪ ابتلا به سرماخوردگی، آنفلوآنزا و عفونت های دیگر به طور مکرر
▪ بی خوابی
▪ سندروم روده تحریک پذیر
▪ فشار خون پایین
▪ ضعف شدید
▪ علایم مشابه به یائسگی مانند گرگرفتگی، حالت روحی متغیر
▪ تمرکز ضعیف
▪ سوء هاضمه
▪ سندروم پیش از قاعدگی
▪ افت عملکرد سیستم ایمنی بدن
▪ حساس شدن به سرما
▪ احساس کسالت با وجود استراحت کافی
▪ دوره نقاهت طولانی پس از بیماری.
البته این علائم می تواند، نشانه بیماری دیگری نیز باشد بنابراین بهتر است با پزشک خود م کنید. از طرفی به یاد داشته باشید که نارسایی غدد فوق کلیوی تمام علائم مذکور را در برندارد.



بلوغ زودرس

ظاهر شدن علائم بلوغ‌ ‌ازنظر فیزیکی و هورمونی، در دختران قبل از ۸ سالگی و در پسران قبل از ۹ سالگی،‌ ‌بلوغ زودرس نامیده می‌شود. ابتدا این کودکان بلندتر از همسن‌های خود هستند ‌ولی به دلیل بلوغ زودرس استخوان‌ها‌،‌ ‌درنهایت قد کوتاه‌تری در‌ ‌بلوغ خواهند داشت. بلوغ زودرس از دو جنبه اهمیت زیادی دارد؛ جنبه اول، علت ایجادکننده است که پزشک متخصص با انجام آزمایش‌های لازم و پیگیری‌های منظم و دقیق کودک، طی مدت طولانی به‌دنبال علت ایجاد آن می‌گردد و جنبه دوم، اثر بلوغ زودرس بر رشد قدی و روانی کودک است‌. ‌همچنین کودکان مقابل استرس‌های زمان‌ ‌جوانی قرار می‌گیرند و نمی‌دانند چه‌کار باید بکنند. آن‌ها ازنظر جسمی‌ ‌تظاهرات بلوغ را دارند ولی تجربه کافی ندارند. و نیز دختران با ظاهر شدن علائم بلوغ جنسی،‌ ‌ممکن است دچار وحشت و مشکلات روحی شوند.

 علت‌ها و دلایل بلوغ زودرس

قسمتی از مغز به نام هیپوتالاموس، هورمونی به نام هورمون آزادکننده گنادوتروپین‌ها یا هورمون GnRH ترشح می‌کند. GnRH موجب ترشح گنادروپین‌ها توسط غده هیپوفیز می‌شود. این هورمون‌ها موجب می‌شوند که اندام‌های جنسی شخص هورمون‌های دیگری را ترشح کند که باعث رشد جنسی فرد می‌شوند.

 در بلوغ زودرس مرکزی، غده‌ی هیپوتالاموس در زمان بسیار زودتری از زمان نرمال شروع به ترشح GnRH می‌کند و بنابراین فرآیند بلوغ زودتر شروع می‌شود. در اکثر موارد پزشکان نمی‌توانند دلیل اصلی این مشکل را در دختران مشخص کنند، اما برخی از پزشکان این مشکل را به داشتن اضافه‌وزن ارتباط می‌دهند؛ اما در مورد پسران معمولاً عوامل ایجادکننده بلوغ زودرس مشخص هستند.

به خاطر وجود بیش‌ازحد هورمون‌ها یا مواد شیمیایی در محصولات آرایشی-بهداشتی، غذاها، ه‌کش‌ها و دیگر محصولات، ممکن است کودک شما دچار بلوغ زودرس شود. سایر علل بلوغ زودرس عبارت‌اند از:

  • داشتن سابقه‌ی خانوادگی در ابتلا به بلوغ زودرس
  • مشکلات ژنتیکی نادر
  • وجود تومور غیر سرطانی در مغز یا در غده‌ی هیپوفیز
  • آسیب مغزی
  • وجود عفونت‌هایی مانند مننژیت در مغز
  • انجام پرتو‌درمانی یا شیمی‌درمانی برای درمان سرطان

علائم بلوغ زودرس

علائم بلوغ زودرس همان علائم معمولی بلوغ هستند که در حالت عادی انتظار دارید در یک نوجوان یا یک کودک در حال بلوغ ببینید:

  • رشد موهای زیر بغل و موهای تناسلی و رشد موهای صورت در پسران
  • جوش‌های پوستی
  • تغییر بوی بدن به بوی بدن بزرگسالان
  • رشد اندام‌های جنسی
  • تغییرات روحی و روانی

به‌عنوان‌مثال در دختران سینه‌ها شروع به رشد کردن می‌کنند و دوره‌های قاعدگی ماهانه آن‌ها آغاز می‌شود و ممکن است در این دوران بدخلق شوند. صدای پسران دورگه می‌شود و بیضه‌ها و آلت آن‌ها رشد می‌کند و ممکن است کمی خشن و عصبی شوند.

 درمان بلوغ زودرس

درصورتی‌که پزشک بتواند دلیل خاصی (مانند یک تومور) برای بلوغ زودرس بیابد، آن را درمان می‌کند. در موارد دیگر پزشکان از داروها برای متوقف کردن هورمون‌های جنسی استفاده می‌کنند تا از رشد جنسی زودهنگام کودک جلوگیری کنند. نوع مصنوعی هورمون GnRH می‌تواند موجب توقف ترشح گنادوتروپین‌ توسط غده‌ی هیپوفیز شود.

پزشک می‌تواند هر ماه یک‌بار این هورمون را به کودک تزریق کند یا دارو را به‌صورت یک ایمپلنت زیر پوستی در قسمت بالای بازوی کودک قرار دهد، که در این صورت دارو تا یکسال به بدن کودک می‌رسد. در هنگام تزریق هورمون یا کاشت ایمپلنت، ممکن است کودک کمی درد داشته باشد و در اطراف ناحیه موردنظر خارش داشته باشد؛ اما این دارو عوارض جانبی بلندمدتی ندارد.

شما احتمالاً باید انجام درمان و متوقف کردن هورمون‌های رشد جنسی را تا زمان بزرگ شدن کودکتان و رسیدن او به سن مناسب بلوغ ادامه دهید. این سن در دختران در حدود ۱۱ سالگی و در پسران در حدود ۱۲ سالگی است.

بیشتر پزشکان در صورتی اقدام به درمان کودک می‌کنند، که سن او کمتر از ۷ سال باشد. در هنگام تصمیم‌گیری در مورد این موضوع که آیا لازم است بلوغ زودرس فرزندتان را درمان کنید یا نه، باید به موارد زیر توجه کنید:

  • سن فرزندتان
  • روند رشد فرزند شما
  • واکنش‌های فرزند شما
  • احتمال بروز قاعدگی زودرس
  • نگرانی‌های موجود در مورد قد کودک (به‌عنوان فرد بزرگسال)

قبل از تصمیم‌گیری در این مورد لازم است درباره‌ی تمام این موضوعات با پزشک فرزند خود صحبت و م کنید.

بلوغ دیررس

بلوغ طی چند سال صورت می‌گیرد، که سن شروع آن در افراد مختلف متفاوت است. در دختران معمولاً بین سنین ۷ تا ۱۳ سالگی و در پسران بین سنین ۹ تا ۱۵ سالگی اتفاق می‌افتد. البته ممکن است در برخی زودتر یا دیرتر از این سنین اتفاق بیفتد. این تفاوت در شروع سن بلوغ امری کاملاً طبیعی است.
گاهی اوقات، برخی افراد دوره بلوغ  را بدون ایجاد هرگونه تغییر در بدن خود، سپری می‌کنند. این مسئله بلوغ دیررس نامیده می‌شود.

علت‌ها و دلایل بلوغ دیررس

بلوغ دیررس دلایل متفاوتی ممکن است داشته باشد. معمولاً این مسئله در خانواده ارثی است.  ممکن است والدین، عمو، خاله، خواهرها یا برادرهای فرد نیز به این مسئله دچار باشند. این مسئله تأخیر سرشتی (دیر شکوفا) نامیده می‌شود و معمولاً نیاز به هیچ درمانی ندارد. این نوجوانان با گذشت زمان به‌طور طبیعی رشد می‌کنند، اما این مسئله در آن‌ها دیرتر از همسالانشان اتفاق می‌افتد.

مشکلات پزشکی نیز ممکن است گاهی باعث تأخیر بلوغ شود. برخی افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت، فیبروز مثانه، مشکلات کلیه، و حتی آسم ممکن است در سنین بالاتری به بلوغ برسند، چون این بیماری‌ها رشد بدن را دشوارتر می‌سازند. درمان و کنترل صحیح این بیماری‌ها می‌تواند به جلوگیری از بلوغ دیررس کمک کند.
افرادی که دچار سوءتغذیه هستند نیز دیرتر از همسالان خود به بلوغ می‌رسند. برای مثال، نوجوانانی که دچار کم‌اشتهایی و بی‌اشتهایی عصبی هستند، معمولاً میزان زیادی وزن کم می‌کنند و بدنشان قادر نخواهد بود به میزان کافی رشد کند. دخترانی که بیش‌ازاندازه به فعالیت‌های ورزشی سرگرم هستند معمولاً دیرتر به بلوغ می‌رسند چون ورزش باعث از بین رفتن چربی بدن آن‌ها می‌شود و میزان معین از چربی برای رسیدن به بلوغ دختران لازم است.
بلوغ دیررس ممکن است به خاطر مشکلات غدد هیپوفیز نیز باشد. چون این غدد هورمون‌های مهمی برای رشد بدن تولید می‌کنند.
برخی افرادی که در سنین طبیعی به بلوغ نمی‌رسند، مشکلات مربوط به کروموزوم دارند که از DNA ساخته شده است که شامل برنامه‌های سازندگی بدن است. مشکل کروموزوم‌ها ممکن است در رشد طبیعی بدن اختلال ایجاد کند.
سندرم ترنر نمونه‌ای از اختلال کروموزوم است. این مسئله زمانی اتفاق می‌افتد که دو کروموزوم X در زن‌ها غیرطبیعی بوده یا وجود نداشته باشد. این مسئله در رشد دختران و همچنین در رشد تخمدان‌ها و تولید هورمون‌های جنسی تأثیر می‌گذارد. نی که این مشکل خود را مورد درمان قرار نداده باشند، قدی کوتاه‌تر از حد معمول دارند، نازا هستند و ممکن است به سایر مشکلات و اختلالات پزشکی نیز مبتلا باشند.
مردان مبتلا به سندرم کلاین فلتر، یک کروموزوم X اضافه دارند )به‌جای XY،  (XXY و این مسئله می‌تواند بر نحوه‌ی رشد آن‌ها تأثیر منفی بگذارد.

 علائم بلوغ دیررس

بلوغ دیررس در پسران شایع‌تر است و با علائم زیر مشخص می‌شود:

  • رشد نکردن بیضه‌ها تا سن ۱۴ سالگی
  • سپری شدن ۵ سال از زمان شروع رشد اندام جنسی و تکمیل نشدن رشد آن.

در دختران علائم بلوغ دیررس عبارت‌اند از:

  • عدم رشد سینه‌ها تا سن ۱۳ سالگی
  • وجود فاصله زمانی بیش از ۵ سال از شروع رشد سینه‌ها تا شروع اولین قاعدگی
  • عدم شروع قاعدگی تا سن ۱۶ سالگی

تمامی افردی که به بلوغ دیررس دچار می‌شوند، از این‌که با همسن و سالان خود تفاوت دارند، احساس ناخوشایندی دارند. احساس استرس و خجالت ناشی از بلوغ دیررس خصوصاً در پسران بیشتر است؛ اما دخترانی که نسبت به همسالان خود جثه کوچک‌تری دارند و اندام جنسی آن‌ها رشد نکرده، معمولاً به‌اندازه پسران به داشتن مشکل متهم نمی‌شوند.

 درمان بلوغ دیررس

  • درمان علت زمینه‌ای
  • هورمون درمانی

روش درمان بلوغ دیررس به علت آن بستگی دارد. درصورتی‌که علت بلوغ دیررس یک بیماری زمینه‌ای دیگر باشد، درمان بیماری، بلوغ دیررس را هم برطرف می‌کند. درصورتی‌که به‌طور طبیعی فردی دیرتر از دیگران به بلوغ برسد، نیازی به درمان ندارد؛ اما درصورتی‌که شخص به خاطر تأخیر یا نداشتن رشد و بلوغ دیررس، شدیداً نگران و مضطرب باشد، برخی از پزشکان با تجویز داروهای مکمل هورمون جنسی، بلوغ را جلو می‌اندازند. اقدام به درمان برای پسران بسیار شایع‌تر از دختران است.

درصورتی‌که پسر نوجوانی تا سن ۱۴ سالگی علائم بلوغ را نداشته باشد، ممکن است مصرف تستوسترون برای یک دوره ۴ تا ۶ ماهه برای او تجویز شود. با مصرف دوز پایین تستوسترون، بلوغ شخص آغاز می‌شود و برخی خصوصیات مردانه مانند عضلانی بودن در بدن او شکل می‌گیرد، اما مصرف تستوسترون باعث جلوگیری از رشد قد فرد و رسیدن به ماکزیمم قد بالقوه‌ی او نمی‌شود.

در دختران، در صورت نیاز به درمان، دوزهای بسیار پایین استروژن به‌صورت قرص یا برچسب روی پوست، تجویز می‌شود.

درصورتی‌که بلوغ دیررس بر اثر اختلالات ژنتیکی باشد، قابل درمان نیست؛ اما انجام هورمون‌درمانی باعث شکل‌گیری خصوصیات جنسی در فرد می‌شود.

در صورت داشتن تومور، ممکن است نیاز به انجام جراحی باشد، اما این کودکان در معرض خطر ابتلا به کم‌کاری غده هیپوفیز هستند.




آدرس :زاهدان - خیابان مصطفی خمینی روبروی ساختمان دی-


 تلفن مطب:054265879

 تلفن مطب:05424587

 موبایل :09305641335

 موبایل:09308754458



 




یکی از اختلالات بلوغ زودرس (precocious puberty) در میان نوجوانان، پوبارک زودرس (pubarche) است که بسیاری از خانواده ها بدلیل نگرانی از این مسئله فرزند خود را جهت شناسایی و درمان به 

متخصص غدد می برند. 

پوبارک زودرس چیست؟

همانطور که در بخش 

اختلالات بلوغ نوشتیم، در زمان بلوغ (puberty) بدن پسران و دختران هر کدام علائمی را نشان می دهند و به این ترتیب بدن پسران و دختران وارد دوره جدیدی می شود. دورانی که در آن آنها صفات جنسیت خود را پیدا می کنند و تبدیل به پسران و دختران جوان و بالغ می شوند.

این مسئله از آن جهت اهمیت دارد که دوران بلوغ نه تنها از لحاظ فیزیولوژی بلکه بصورت روحی روانی هم در زندگی آنها تاثیر مستقیم دارد. بنابراین بلوغ زودرس و یا دیررس، نوعی اختلال است که برای تشخیص و درمان آن باید به پزشک غدد و متخصص بلوغ زودرس مراجعه کرد. علائم بلوغ همانطور که پیشتر گفتیم، در پسران و دختران متفاوت است، بطوری که در پسران شامل کلفت شدن صدا، پهن تر شدن شانه ها،عضلانی شدن بدن، تغییر اندازه و رنگ در بیضه ها، رویش موهای اطراف ناحیه تناسلی و زیر بغل (در مراحل آخر بلوغ، رویش تارهای مو در نواحی ریش و سبیل) می شود و علائم بلوغ دختران نیز شامل بزرگ شدن ، رویش موها دوربخش تناسلی (واژینال) و همچنین زیر بغل و در نهایت آغاز خونریزی (عادت ماهانه) است.

 اگر این علائم پیش از 8 یا 9 سالگی در کودکان بروز کنند، به آن بلوغ زودرس می گویند و باید کودک را جهت بررسی و درمان به نزد یک پزشک غدد ببرید. ناگفته نماند که یکی از عوارض بلوغ زودرس، کوتاهی قد است و از این رو این مسئله را باید کاملا جدی گرفت. به یاد داشته باشید که در صورت بروز نشانه های هر یک از علائم بلوغ زودرس، باید به سرعت فرزندتان را به پزشک غدد جهت معاینه ببرید در غیر این صورت عوارض آن در دراز مدت موجب ایجاد اختلالات جسمی و روحی و روانی خواهد شد. پزشک متخصص یا فوق تخصص غدد ممکن است جهت بررسی های بیشتر برای آن نوجوان، آزمایش خون و حتی سونوگرافی و یا MRI تجویز کند.

پوبارک زودرس در واقع به نوعی اختلال در ترشح زود هنگام هورمون از غدد آدرنال در بدن کودک گفته می شود که منجر به رشد موهای اطراف آلت تناسلی یا زیر بغل می گردد.پوبارک به خودی خود نشانه بلوغ زودرس نیست ، اما لازم است حتما تحت معاینه پزشک متخصص قرار گیرد.

علائم و درمان پوبارک زودرس:

یکی از علائم بلوغ همانطور که اشاره کردیم رویش موهای اطراف ناحیه تناسلی و زیربغل است. حال اگر این مسئله یعنی شروع زودرس رشد موی اندام تناسلی کودکان، اتفاق بیفتد به آن "پوبارک زودرس" گفته می شود. خوشبختانه درمان های موثری جهت برطرف کردن این مشکل وجود دارد از جمله درمان دارویی. در حال حاضر گفته می شود که شیوع این مسئله یعنی مشکل پوبارک زودرس در دختران چندین برابر پسران است به خصوص در میان دختران سیاه پوست که این مشکل در میان آنها شایع تر است.پیگیری این موضوع از آن جهت مهم است که به احتمال زیاد مرتبط با اختلال در عملکرد غدد آدرنال می باشد

اگر شما هم به دنبال علت بروز موی زائد در کودکان و یا افزایش غیر عادی موی زیر بغل کودک هستید، این مشکل ممکن است به دلیل بروز عارضه ای به نام "آدرناک زودرس" یا در واقع ترشح زودهنگام هورمون های غده آدرنالین در بدن، اتفاق بیفتد. البته معمولا بروز پوبارک به دلیل آدرناک زودرس، مشکل جدی در بدن کودک بوجود نمی آورد اما این به این معنی نیست که نباید او را جهت معاینه نزد یک پزشک متخصص غدد ببرید. بلکه متخصص غدد با بررسی و آزمایش میزان هورمون های بدن کودک، از میزان ترشح هورمون آدرنالین مطلع و در صورت نیاز دستورات دارویی لازم را تجویز می کند. این نکته مهم را به یاد داشته باشید که ترشح بیش از حد هورمون آدرنالین که یکی از دلایل اصلی و مهم بروز پوبارک زودرس است، غیر طبیعی است و بهتر است هر چه زودتر شناسایی و درمان شود. بنابراین توصیه می شود که به مسئله رشد غیرعادی و زودهنگام موی زیر بغل کودکان و یا اطراف ناحیه تناسلی آنها توجه داشته باشید.



آدرس :زاهدان - خیابان مصطفی خمینی روبروی ساختمان دی-


 تلفن مطب:054265879

 تلفن مطب:05424587

 موبایل :09305641335

 موبایل:09308754458



 




بیماری 

پوکی استخوان  یکی از بیماری های شایعی است که متاسفانه امروزه گریبان گیر میلیون ها نفر در سطح جهان شده است. در این بیماری بافت استخوان ها تحلیل می رود و به مرور ضعیف و شکننده می شوند. به همین جهت بهتر است تا حد امکان، از این بیماری پیشگیری به عمل آید در غیر این صورت علائم اولیه آن ظاهر شده و حتی ممکن است فرد دچار شکستگی در نواحی از بدن مانند لگن، مچ دست و یا ستون فقرات شود. توجه داشته باشید که استخوان، یکی از بافت های زنده بدن است و مرتب استخوان های قدیمی در بدن ا بین می روند و استخوان های جدید ساخته می شوند. اگر این روند بهم بخورد و میزان استخوان های از دست رفته بیشتر از استخوان های جدید و ساخته شده باشد، در آن صورت بدن دچار بیماری پوکی استخوان می شود.  

بنابراین بهتر است در صورت ابتلا به بیماری پوکی استخوان ، هر چه سریعتر فرد جهت درمان به یک پزشک متخصص مراجعه کند. اما بهترین کار پیشگیری از پوکی استخوان است. به خصوص کسانی که به سنین میانسالی و یا پیری رسیده اند، باید به این مسئله توجه داشته باشند. اگر روش هایی که در این مقاله به شما معرفی می کنیم، را به دقت اجرا کنید، احتمال ابتلای شما به بیماری پوکی استخوان بسیار کم و بلکه نزدیک به صفر خواهد شد. در اینجا این روش ها را به اتفاق مرور می کنیم:

- ورزش:

اولین قدم برای جلوگیری از پوکی استخوان، ورزش است. انجام نرمش و حرکات ورزشی علاوه بر بهبود خون رسانی در بدن، موجب تقویت عضلات، ماهیچه ها و به خصوص استخوان ها هم می شود. بهترین حالت این است که جوانان و نوجوانان از همان سنین کم اقدام به فعالیت های ورزشی کنند و این کار را تا سنین بالاتر هم ادامه بدهند. ورزش هایی مانند شنا، کوهنوردی، بسکتبال و یا پیاده روی و دومیدانی می توانند تا حد زیادی به استخوان های بدن شما کمک کنند. هرگز ورزش را فراموش نکنید.

- نوشیدن به اندازه کافی آب و مایعات:

حتما شنیده اید که نوشیدن آب برای بدن بسیار مفید است، البته نوشیدن آب میوه های طبیعی هم می تواند بسیار کمک موثری به سلامتی بدن و به خصوص استخوان ها کند. مصرف مرتب آب میوه می تواندت در دراز مدت به سلامتی استخوان ها و پیشگیری از پوکی اسنخوان به شما کمک کند.

- مصرف شیر و لبنیات:

حتما شنیده اید که توصیه می شود روزانه یک لیوان شیر مصرف کنید. یکی از دلایل آن این است که شیر حاوی کلسیم بوده و به رشد و بازسازی استخوان ها کمک شایانی می کند. حتی در سنین بالا. شیر یک منبع طبیعی بسیار مفید برای بدن و جلوگیری از پوکی استخوان است که باید مصرف مرتب آنرا در نظر داشته باشید.البته در این کار افراط هم نکنید چرا مصرف بیش از حد شیر و لبنیات می تواند موجب بروز عوارض قلبی عروقی در بدن شود.

- مصرف کم قند و شکر:

تا جای امکان سعی کنید مصرف قند و شکر و خوردنی هایی که حاوی مقادیر زیادی از آنها هستند - مثل کیک و شیرینی - را محدود کنید. مصرف زیاد و بیش از حد قند برای بدن اصلا مفید نیست و علاوه بر ابتلا به بیماری هایی مانند 

دیابت، برای استخوان ها هم مضر است.

- کاهش مصرف گوشت قرمز:

مصرف مدوام گوشت قرمز، یکی از مواردی است که باید آنرا تعدیل کرد و تا حد امکان کاهش داد. خوردن غذاهای سرشار از گوشت قرمز و کنسروها اسیدی هستند و وجود مقدار زیاد آنها اصلا برای بدن خوب نیست. بنابراین جدا توصیه می کنیم که در هر سنی که هستید، سعی کنید خوردن این گونه مواد غذایی را کم و یا متوقف کنید. در عوض به مصرف سالاد و مواد غذایی طبیعی که قلیایی هستند مانند میوه و سبزیجات بپردازید که برای استخوان بندی بدن بسیار مفیدترند.

- استفاده از مکمل های کلسیم:

در صورتی که فکر می کنید مصرف روزانه کلسیم شما به اندازه کافی (معمولا بین 600 تا 800 میلی گرم) نیست، می توانید با مصرف قرص های مکمل کلسیم، تا حدی این مشکل را برطرف و جبران کنید. البته بهتر است که با مراجعه به دکتر و زیر نظر او این کار انجام شود. در نهایت این نکته را در نظر داشته باشید که هیچ چیزی جایگزین کامل و صددرصد مصرف مواد طبیعی حاوی کلسیم نیست.

- نور خورشید و ویتامین D:

شاید تعجب کنید اگر به شما بگوییم که نور خورشید می تواند به استخوان های شما کمک کند. در واقع زمانی که در برابر نور خورشید قرار می گیرید، بدن شما شروع به ساخت ویتامین D می کند که یکی از ویتامین های مفید بدن برای استخوان هاست. بنابراین دریافت ویتامین D چه از طریق نور خورشید و چه از طریق مواد غذایی، می تواند به پیشگیری از پوکی استخوان کمک کند.

- مصرف گیاهان و سبزیجات:

در دوران قدیم، در سفره های غذای ایرانی همیشه سبزی تازه پیدا می کردید که در واقع یکی از رازهای سلامتی نسل های پیشین بود. امروزه گفته می شود که بسیاری از سبزیجات و گیاهان، استخوان ساز هستند مانند اسفناج، تخم کتان، کنجد، کلم بروکلی، سیر، پیاز، جو، گیاه یونجه، جعفری، گزنه، بادام و . که می تواند به استخوان سازی و پیشگیری از پوکی استخوان کمک کند. مصرف سبزیجات و گیاهان را فراموش نکنید.

- کاهش مصرف مواد کافئین دار:

مصرف زیاد محصولات و موادی مانند چای کارخانه ای، قهوه و به خصوص نوشابه همه برای سلامتی انسان مفید نیست. به خصوص نوشابه که اصلا نوشیدن آن توصیه نمی شود و مضرات آن بسیار زیاد بوده و می توان گفت که در حالت کلی برای سلامتی مضر است و یکی از صدماتی که به بدن وارد می کند جذب کلسیم بدن است. نوشیدن نوشابه موجب ضعیف بافت استخوان های بدن و بروز پوکی استخوان می شود. از طرف دیگر قهوه و چای تولید شده در کارخانجات هم باید مصرف شان محدود شود و گرنه مصرف آنها هم می تواند موجب ضعیف شدن استخوان شود. در عوض با مصرف شیر، چای سبز و مواد طبیعی از این قبیل، به سلامتی خود و به خصوص استخوان هایتان کمک کنید. 



آدرس :زاهدان - خیابان مصطفی خمینی روبروی ساختمان دی-


 تلفن مطب:054265879

 تلفن مطب:05424587

 موبایل :09305641335

 موبایل:09308754458



 




غده تیروئید (Thyroid) یکی از غده های مهم بدن انسان است که جلوی گردن و در حنجره قرار دارد. تیروئید از نوع غدد درون ریز (endocrine gland) می باشد که چندهورمون ترشح می کند و از این طریق مستقیما در سیستم متابولیسم (سوخت و ساز) بدن و احساس گرما و سرما و حتی تا حدودی بر عملکرد قلب نیز تاثیر دارد.

شکل این غده شبیه بالهای پروانه می باشد و از دو بخش یا اصطلاحا  "لوب" تشکیل شده. بین این دو لوب بخشی قرار دارد که به آن "تنگه" (Isthmus of the thyroid)  می گویند و در واقع متصل کننده این دو بخش به یکدیگر است. تیروئد نقش مهمی در بدن ایفا می کند. در واقع این غده چهار عمل بسیار مهم و حیاتی را انجام می دهد که عبارتند از:

·    ترشح هورمون تیروئید در خون

·    جذب ید

·    ایجاد تیروگلوبین و ترشح آن

·    وصل کردن ید به تیروگلوبین

اینجاست که اهمیت تیروئید و عملکرد آن در بدن مشخص می شود. در واقع اگر در کار تیروئید خللی وارد شود و برای مثال مقدار ید در بدن نامتعادل و خیلی کم و یا بیش از حد باشد، این غده واکنش نشان می دهد و در کار آن اختلال بوجود می آید.

هورمون های تیروئید:

غده تیروئید چند هورمون را ترشح و یا سنتز می کند که موجب افزایش تولید پروتئین و همچنین متابولیسم بدن از طریق افزایش مصرف چربی و گلوکز می شوند. یکی "تری‌یدوتیرونین " (Triiodothyronine) یا T3 است و دیگری "تیروکسین" (Thyroxine) یا T4 است که البته به آن " تترایدوتیرونین" نیز گفته می شود و به دلیل اهمیت زیادی که در بدن دارد، مقدار زیادی از آن توسط غده تیروئید ترشح می شود. همچنین " تری‌یدوتیرونین مع" یا RT3 که البته مقدار نسبتا کمی از آن ترشح می شود. نکته مهم اینجاست که هر یک از این هورمون ها باید به درستی و به مقدار لازم ترشح شوند و در صورتی که بیشتر یا کمتر از مقدار لازم این کار صورت بگیرد، سلامت فرد به خطر می افتد.

این هورمون ها عمدتا از نوع پروتئینی هستند و یکی از آنها "کلسیتونین" (Calcitonin) است که توسط سلول های پارافولیکولار (یا سلول های C) در تیروئید ترشح می شود و در واقع میزان غلظت کلسیم موجود در خون را کاهش می دهد.

در مجموع این هورمون ها بر روی عملکرد اعضای مختلف بدن از جمله کلیه، روده، استخوان ها و حتی قلب و عروق تاثیر می گذارند.

TSH و TRH :
شاید این دو نام را از پزشکان و یا کسانی که دچار ناراحتی و بیماری تیروئید شده اند، شنیده باشید و علاقه مند باشید که بدانید هر کدام چه نقشی در بدن داشته و چه ارتباطی با غده تیروئید دارند. هر دوی این نامها در واقع نام های دو هورمون هستند که ترشح آنها نقش مهمی بر تیروید دارند. به این صورت که "هورمون محرکه تیروئید"  (TSH)زمانی که سطح هورمون های تیروئیدی کاهش می یابند، از طریق غده "هیپوفیز" ترشح شده و با این کار تیروئید تحریک شده و میزان بیشتری از هورمون های تیروئیدی (شامل تیرکسین و تری یدوتیروینین) ترشح می شوند. می توان گفت که به نوعی هورمون TSH مواظب کاهش هورمون های تیروئید است.

اما جالب است که بدانید میزان ترشح خود این هورمون هم توسط هورمون دیگری به نام "هورمون TRH" (هیپوتالاموسی) تنظیم می شود. ترشح هورمون TRH ، خود موجب ترشح هورمون TSH می گردد. اما از طرف دیگر زمانی که هورمون های تیروئیدی به مقدار لازم تولید می شوند، ترشح به مقدار کافی آنها خود موجب متعادل شدن ترشح TSH می شود.

در نهایت این طور می توان نتیجه گرفت که این هورمون ها تاثیر مستقیم بر یکدیگر می گذارند و با کم و زیاد شدن مقدارشان در خون، یکدیگر را کنترل می کنند. البته مقدار ترشح آنها همیشه یکسان نیست و برای مثال زمان ورزش، استراحت، کارهای روزمره و یا در هنگام خواب کاملا مقدار ترشح هر یک از آنها متفاوت است.

مثلا مقدار هورمون TSH نوسان دارد و یکسان نیست بطوری که معمولا در شب بیشترین مقدار ترشح را دارد.

مشکلات و بیماری های تیروئید:

تا اینجا به بررسی ساختار و همچنین هورمون های ترشح شده از تیروئید و تاثیر آنها بر یکدیگر و بدن پرداختیم. به خاطر تاثیر مستقیمی که این غده و هورمون های آن بر سیستم بدن انسان - و حتی حیوانات - دارند، عدم تعادل و یا یا مشکل در هر یک از آنها می تواند موجب بروز مشکل و یا بیماری در بدن شود.

این اشکالات هم در مردان و هم در ن رخ می دهد. البته معمولا گفته می شود که مشکلات تیروئید در ن بیشتر از مردان بروز می کند. اما در ن می تواند موجب ناباروری و در پسران سنین نوجوانی و بلوغ، موجب تاخیر در بلوغ و یا کوتاهی قد شده و بعدا موجب ناتوانی مردان در روابط شویی شود.

از طرف دیگر به دلیل حساس بودن مقدار هورمون TSH در خون، در صورت کمبود و یا بیش از حد بودن مقدار آن، بدن دچار ناراحتی های "کاهش TSH" (که منجر به پرکاری تیروئید می شود) و یا برعکس "افزایش TSH" (حالت کم کاری تیروئید) می گردد. متاسفانه در دهه های اخیر این دو بیماری در جهان گسترش پیدا کرده و بسیاری از جوانان و افراد میانسال به آن مبتلا شده اند.

بیماری گواتر:

همانطور که می دانید، ید در بدن انسان و سلامتی ما نقش مهمی دارد و یکی از مواد مغذی است که کمبود آن می تواند دردسر ساز شده و موجب بیماری به نام "گواتر" (Goitre) شود. این بیماری بر اثر عوامل مختلفی مانند کمبود ید، ارث ، مصرف بیش از حد مواد غذایی مانند شلغم، چغندر، کلم و کاساوا نیز بوجود می آید. غده تیروئید افراد مبتلا، به طرز غیرعادی بزرگ می شود و از گلوی آنها بیرون می زند. البته اکثر کسانی که دچار بیماری گواتر شده اند، بر اثر مصرف کمبود ید به آن دچار شده اند.

البته در موارد کمی ممکن است که فردی دچار گواتر شود ولی علائم مشخصی بروز نکند و فرد دچار پرکاری تیروئید شده و بعدا همین مسئله خود موجب اختلال و ناراحتی های قلبی شود. این بیماری علاوه بر انسان، حتی حیوانات هم ممکن است دچار آن شوند.

تشخیص بیماری تیروئید:

برای تشخیص بیماری ها و ناراحتی های تیروئید، اقدامات متعددی را پزشکان انجام می دهند. اگر فرد همانطور که در بخش بالا اشاره کردیم، غده تیروئید رشد غیرعادی داشته و از گلوی وی بیرون زده باشد، به احتمال زیاد دچار بیماری گواتر شده است. ولی در بسیاری از موارد جهت تشخیص بیماری تیروئید نیاز به آزمایش های خون است که مقدار هورمون TSH و سایر موارد اندازه گیری و بررسی شوند. برای مثال با آزمایش خون فرد بیمار مشخص می شود که دچار کمبود TSH شده و یا افزایش آن.

یکی از اقدامات مهمی که در سالهای اخیر جهت بررسی های دقیق تر انجام می شود، "اسکن تیروئید" (Radioactive iodine uptake test یا RAIU test) است که در این روش با استفاده از رادیو ایزوتوپ ید 131 ، از غده تیرویئد تصویر برداری دقیقی صورت می گیرد و کوچک یا بزرگ بودن تیروئید و همچنین عملکرد آن به دقت بررسی و ارزیابی می شود.

در مواردی لازم است که بر اثر بزرگ شدن بیش از حد غده تیروئید، با استفاده از جراحی آنرا کوچک کرد – به خصوص برای بیماران گواتر – که به این جراحی "تیرویدکتومی" (Thyroidectomy ) می گویند.




آدرس :زاهدان - خیابان مصطفی خمینی روبروی ساختمان دی-


 تلفن مطب:054265879

 تلفن مطب:05424587

 موبایل :09305641335

 موبایل:09308754458



 




بیماری دیابت که با نام های دیگری چون مرض قند یا بیماری قند هم شناخته می شود، یکی از بیماری های شایع در جهان است که موجب اختلال در سیستم سوخت و ساز بدن یا اصطلاحا متابولیسم (Metabolism) می شود. کسانی که دچار این بیماری می شوند، بدنشان دچار اختلال در ترشح هورمون انسولین (Insulin) می شود. این هورمون بطور طبیعی در بدن انسان ترشح شده و وظیفه اصلی آن کنترل میزان قند خون از طریق ذخیره آن بصورت گلیکوژن است. انسولین برای این کار ارتباط مستقیم با کبد دارد و در حالت عادی مانع از مصرف چربی توسط بدن انسان - به عنوان سوخت - می شود. به این ترتیب انسولین باعث می شود که در بدن انسان، قند (گلوکز) مواد غذایی به انرژی تبدیل شود. نام این بیماری در زبان انگلیسی (Diabetes Mellitus) است.

اما اگر در این میان مشکلی پیش بیاید و برای مثال ترشح هورمون انسولین قطع شود، در سیستم متابولیسم بدن اختلال بوجود می آید و در نبود این هورمون مفید و مهم، میزان قند خون و همچنین سوخت و ساز چربی توسط اعضای بدن دچار ناهنجاری و اشکال می شود. میزان قند خون در بدن فرد مبتلا به دیابت افزایش پیدا کرده و در صورت عدم معالجه به موقع، این وضعیت تا جایی ادامه پیدا می کند که اعضای مختلف بدن مانند قلب، سیستم عصبی کلیه، حتی چشم ها و در نهایت مغز انسان هم در معرض خطر قرار می گیرند.

لذا درمان دیابت باید در اسرع وقت صورت بگیرد تا فرد دچار مشکل نشود و سلامتی و عملکرد بدن وی از قبیل بینایی، هوش و حواس وی و در نهایت جانش در معرض خطر قرار نگیرد. فراموش نکنید که بیماری دیابت بسیار خطرناک است و عواقب دردناکی می تواند داشته باشد از جمله نابینایی، قطع دست و پا و یا مرگ.

در این بیماری میزان قند خون بالاتر از حد طبیعی می شود که به این حالت "هایپر گلایسمی" (Hyperglycemia) می گویند. اما خوشبختانه امروزه با وجود پزشکان دیابت و رشد دانش پزشکی در این زمینه، امکان درمان این بیماری در صورت مراجعه به موقع به پزشک، وجود دارد. امروزه صدها میلیون نفر در جهان دچار این بیماری هستند که گفته می شود درصد زیادی از آنها اصلا از بیماری خود خبر ندارند. میزان ابتلا به بیماری دیابت به حدی بوده که امروزه حتی "سازمان بهداشت جهانی" هم در مورد آن هشدار داده.

تاریخچه بیماری دیابت:

این بیماری از دیرباز گریبان گیر انسان ها بوده. مصریان باستان این بیماری را تحت نام "تخلیه بیش از حد ادرار" می شناختند. از طرف دیگر هندی های دوران باستان هم این بیماری را می شناختند و نام این بیماری در هندوستان،  "مادهمومها" (ادرار شیرین) گذاشته شد. جالب است که بدانید بیماری های دیابت نوع اول و نوع دم توسط دو پزشک هندی به نامهای "سوشروتا" و "چاراکا"، در قرن های پنجم و ششم میلادی کشف شده. گفته می شود که نام "دیابت" توسط پزشک یونانی به نام "آپولونیوس ممفیس" گذاشته شده.  

برای  قرن ها، مبتلایان به این بیماری بسیار کم بودند ولی به مرور زمان و با گسترش شهرنشینی و محیط های صنعتی و از طرف دیگر کاهش تحرک و ورزش در میان مردم و افزایش خوراکی های پر از قند و شکر تعداد افراد مبتلا در سراسر جهان کم کم افزایش پیدا کرد و بسیاری از پزشکان و دانشمندان به تحقیق و مطالعه جهت درمان آن پرداختند.

سرانجام در اوایل دهه 1920 میلادی، دو پزشک برجسته کانادایی به نامهای دکتر "فردریک گرانت بنتینگ" (Sir Frederick Grant Banting) و دکتر "چار هربرت بست" (Charles Herbert Best) موفق به کشف انسولین شدند. این دو به دلیل این کشف بزرگ در آن زمان مفتخر به دریافت جایزه نوبل پزشکی شدند.

بعدها با پیشرفت علم و صنعت، دستگاه های کنترل و تست قند خون هم ساخته و به بازار آمدند از جمله "دستگاه سنجش قند خون" که امروزه در بسیاری از مراکز مورد استفاده قرار می گیرد. اما از طرف دیگر در بسیاری از کشورهای پیشرفته و توسعه یافته بیماری دیابت (قند خون) میلیون ها نفر را مبتلا ساخته است.  

عوامل بیماری قند:

متاسفانه عوامل متعددی موجب بروز بیماری دیابت (بیماری قند خون) می شوند. از جمله مسئله ارث و ژنتیک، چاقی و اضافه وزن، دوران حاملگی، عمل جراحی، استفاده از بعضی داروهای خاص، عفونت، مصرف بیش از حد شیرینی و مواد قندی، کمبود تحرک و ورزش نکردن و.

از آنجایی که ترشح انسولین در لوزالمعده (پانکراس) صورت می گیرد، هر گونه اختلال در عملکرد این غده در بدن، می تواند موجب بروز مشکل شود. 

 انواع بیماری قند:

این نکته را به خاطر داشته باشید که بیماری مرض قند (دیابت) چندین نوع است که هر کدام عوامل و دلایل خاص خود و حتی درمان های جداگانه دارند. اغلب نوع بیماری، در هنگام تشخیص توسط پزشکان، اعلام می شود. جالب اینجاست که از اواخر دهه 1970 میلادی، بیماری دیابت دارای تقسیم بندی "وابسته به انسولین" و "غیر وابسته به انسولین" بود.

اما این سیستم تقسیم بندی دیابت دارای اشکال بود و کمک چندانی به پزشکان و محققین نمی کرد. تا اینکه در اواخر دهه 1990 میلادی مدل تقسیم بندی جدیدی ارائه شد که بر حسب آن انواع دیابت را به دسته های بیشتری تقسیم کردند: دیابت نوع یک ، دیابت نوع دو، دیابت حاملگی و انواع دیگر دیابت.

عمدتا بسیاری از بیماران به یکی از دو دسته اولیه مبتلا هستند: دیابت نوع اول که در واقع همان دیابت وابسته به انسولین است و بساری از کسانی که در سنین نوجوانی و یا جوانی دچار دیابت شده اند، در این دسته قرار دارند. در این حالت متاسفانه لوزالمعده بدلیل تخریب و یا اشکال در سلولهای ترشح کننده انسولین، این هورمون را ترشح نمی کند که این حالت برای بدن خطرناک است.

اما نوع دیگری که از قدیم بسیار شایع بوده، دیابت نوع دو یا همان دیابت غیروابسته به انسولین است که در این نوع، بدن در برابر ترشح انسولین مقاومت کرده و دچار افزایش بی رویه و بیش از حد قند خون (گلوکز) می شود. در نبود انسولین مقدار قند خون بالاتر و بالاتر می رود و به مرور زمان، می تواند موجب از بین رفتن مویرگ های کوچک در بدن شده و عوارض آن به مرور مشخص می شوند. اصولا علائم این نوع بیماری قند عبارتند از: تکرر ادرار، احساس تشنگی و یا گرسنگی مفرط.

عوامل زیادی در بروز این نوع از بیماری دیابت، دخیل هستند از جمله اضافه وزن، ژنتیک، فشار خون بالا، بی تحرکی و غیره.

اما نوع دیگری از دیابت هم در مواردی دیده شده که ناشی از حاملگی است. همانطور که می دانید، دوران حاملگی، دوره ای است که مادر فعالیت های کمی به خصوص در سه ماه آخر، دارد و بیشتر مواد غذایی مصرف شده توسط وی جذب بدنش می شود. به همین دلیل در صورت عدم رعایت بعضی از موارد احتیاطی، خطر ابتلا به دیابت برای این مادران وجود دارد.

البته اغلب با به دنیا آمدن نوزاد، به مرور دیابت مادر برطرف می شود ولی در برخی موارد ممکن است ادامه پیدا کند. ضمنا این نکته را هم باید در نظر داشته باشید که نی که در دوره حاملگی دچار دیابت شده اند، بعدها احتمال بیشتری دارد که دچار دیابت نوع دوم بشوند. 

معالجه مرض قند:

امروزه با وجود داروهایی مانند انسولین و لیراگلوتاید معالجه بیماری قند بسیار راحت تر صورت می گیرد و داروهای دیابت عمدتا با کاهش قند خون تا حد زیادی این بیماری را کنترل می کنند.هر چند که گفته می شود که متاسفانه هنوز علاج صد در صد قطعی و کاملی برای این بیماری کشف نشده اما یک سری اقدامات احتیاطی معمولا توسط پزشکان توصیه و تجویز می شوند که افراد مبتلا باید آنها را رعایت کنند تا با عوارض جانبی دیابت دچار نشوند و سلامتی آنها به خطر نیوفتد.

از جمله پرهیز غذایی (عدم مصرف شیرینی و قند و غذاهایی سرخ کردنی) ، ورزش، رژیم غذایی مناسب شامل ویتامین ها و مواد مقوی، نوشیدن آب و برخی مایعات که به این افراد توصیه می شود. در بعضی موارد برای افرادی که دارای مشکل چاقی مفرط هستند، ممکن است عمل جراحی توصیه شود. 




آدرس :زاهدان - خیابان مصطفی خمینی روبروی ساختمان دی-


 تلفن مطب:054265879

 تلفن مطب:05424587

 موبایل :09305641335

 موبایل:09308754458



 



آخرین ارسال ها

آخرین جستجو ها